11-10-2025

Gedicht bij 'Achilles' van kunstenaar Markus Lüpertz

 

Torso

Een tors zo levendig in het licht van nooit 
een dood. Hij deelt mee met kracht van bundels, 
bestaat en bootst een godheid na. Zolang de goden 
vrij hun roes uitslapen in bedden van was 
gloeit zijn huid, trekken plooien zich strak.

Alsof er vogels roepen, van veraf een baltsen
weerspiegelt in het stilstaan van zijn oog.
Daarin twijfel, zich verschuilend als opgelegde kalmte.

 frb
 

Markus Lüpertz, 'Achilles', 2014. Brons, beschilderd, 333 x 75,5 x 138 cm

Opgenomen in de bundel Zoveel nabijheid. Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam 2018

Markus Lüpertzhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Markus_Lüpertz



09-10-2025

Aldus de Nobelprijswinnaar voor Literatuur 2025, László Krasznahorkai

 

 

“De vrouw pakte de soldatenkist met ijzeren beslag van achter de keukenkast en stofte hem af. Ze maakte hem ook vanbinnen schoon en begon zwijgend hun spullen in te pakken. ‘Het regent,’ zei Futaki. ‘Ik hoor het,’ antwoordde de vrouw. Het zwakke schijnsel van de zon drong nauwelijks door de warreling van de opeengedrongen wolkenstapels die in oostelijke richting dreven, de keuken was in een schemerachtig halfduister gehuld, het was onduidelijk of de vibrerende vlekken op de muur slechts schaduwen waren of de sporen van de wanhoop achter hun hoopvolle gedachten. ‘Ik ga naar het zuiden,’ zei Futaki, terwijl hij in de regen staarde. ‘Daar is de winter tenminste korter. Ik ga een boerderij pachten, vlak bij een bloeiende stad, en ga de hele dag met mijn voeten in een teil warm water zitten...’ De regendruppels liepen zachtjes omlaag aan beide kanten van het raam: aan de binnenkant vanaf de vingerbrede spleet bovenaan tot aan de aansluiting van de vensterbank en het kozijn, waar het water langzamerhand alle kieren opvulde en zich een weg baande naar de rand om daar weer in druppels uiteengevallen te landen op Futaki’s schoot, die – afgedwaald naar oorden vanwaar het moeilijk was terug te keren – niets merkte en zachtjesaan een natte broek kreeg.”

Uit: László Krasznahorkai, Satanstango. Vertaald uit het Hongaars door Mari Alföldy. Uitgeverij Wereldbibliotheek, Amsterdam 2012 

De Nobelprijs Literatuur 2025 gaat naar László Krasznahorkai, aldus het Nobelcomité op donderdag 9 oktober in de Zweedse hoofdstad Stockholm. 

László Krasznahorkaihttps://nl.wikipedia.org/wiki/László_Krasznahorkai

Mari Alföldy:  https://onzetaal.nl/uploads/editor/1723_Mari_Alföldy_Hongaars.pdf

07-10-2025

Aldus de schrijver

 

 

“Laten we bij het begin beginnen. Die ochtend werden we zoals altijd om zes uur wakker, waarna we het hele huis doorzochten om Moma te vinden. Op een gegeven moment begonnen we zelfs meubels te verplaatsen, alsof Moma een ring was of een bos sleutels. Toen het tot pappa doordrong dat zijn vrouw er echt vandoor was gegaan, begon hij tegen de deuren te schoppen en met zijn vuist tegen de muur te slaan. Ik ging buiten onder de pergola staan en schreeuwde haar naam zo hard dat ook mijn vader op een gegeven moment zei dat ik daarmee moest kappen.
‘Manuel, zo vat je kou, kom weer binnen!’ Met zijn eeltige handen pakte hij me bij mijn schouders en duwde me het huis in.”

Uit: Marco Balzano, Als ik terugkom. Vertaald uit het Italiaans door Edwin Krijgsman. Uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam 2022

Marco Balzanohttps://en.wikipedia.org/wiki/Marco_Balzano

Edwin Krijgsmanhttps://www.thomasrap.nl/auteur/edwin-krijgsman/

04-10-2025

Gedicht bij de geboorte van Olivier Messiaen

 

 

Olivier Messiaen op 10 december 1908
bij zijn geboorte, 20 Boulevard Sixte Isnard, Morières–lès–Avignon

 
Ik krijste harder dan kon, kwam
met blaasjes op mijn lippen,
lachte heimelijk bij wat papa wou:
in het grote, witte huis verdwalen,
als de zon de tuin in zwom
rap verdwijnen met een sprong.
Kuurlie, tuter, kinderkraai,
paapje vloog op putter aan.
In boom met wijd verbreide takken
schudden alle nesten mee. Koeri,
koeri, tjielp, krauw. Klanken 
dansend op de hemel aan, muziek 
welt uit vruchtbare aarde,
vlindert jubelend naar het paradijs.

 frb

Uit de bundel Transit. Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam 2012

Over Olivier Messiaenhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Olivier_Messiaen

30-09-2025

De eerste alinea

 

 

“Plotseling vertoonde het licht zich aan hem. Nu wist hij het – maanden had hij het gezocht in de spleten die hij voortdurend had gezien of zich verbeeld had te zien in de diepten van de donkere hemelbogen, had hij het volmaakte licht gezocht dat straalde over de wereld, dat de as en de grauwheid wegbrandde.
Ooit had hij nauwgezet elke aanraking met het licht vermeden, vooral op zijn gezicht. Vanaf zijn kindertijd was het licht, dat de gebreken deed oplichten, zijn vijand, hij had een hardnekkige, uitputtende strijd gevoerd tegen de vele vormen waarin het licht zich aan hem vertoonde. Nu was hij niet bang meer.”

Uit: Nir Baram, De wereld is een gerucht. Vertaald uit het Hebreeuws door Hilde Pach. De Bezige Bij, Amsterdam 2023

Nir Baramhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Nir_Baram

Hilde Pachhttps://hildepach.nl/about/

27-09-2025

De eerste alinea

 

 

“Elke ochtend komt ze door het bos. Terwijl ze zich in het donker tussen de dikke bomenrijen voortbeweegt, voelt Irène dat het woud iets wat oeroud is en zich steeds opnieuw vormt over haar neer laat dalen, het stof van schimmen en humus. Ze rijdt door het gele schijnsel van de koplampen en glijdt langzaam van het duister naar het licht.”

Uit: Gaëlle Nohant, Van wie ze waren. Vertaald uit het Frans door Ghislaine van Drunen. Ambo | Anthos uitgevers, Amsterdam 2024

Gaëlle Nohanthttps://en.wikipedia.org/wiki/Gaëlle_Nohant

Ghislaine van Drunenhttp://ghislainevandrunen.nl/over-mij-2/

20-09-2025

Gedicht bij de geboorte van Salvador Dalí

 

 

Salvador Dalí op 11 mei 1904
bij zijn geboorte, 20 calle de Monturiol, Figueres

De volharding terwijl u zeewaarts blikt,
ergens een klok in vaders kamer
alle uren slaat hij de klank van uw naam,
ik stralend, half dromerig, u verlaat,
een schuchter zoeken naar het licht.
U in ademnood ziet de hemel branden, 
ladders tegenaan, een eindeloze stoet van 
oesters, schelpen spreekt de Schepper toe.
En in mijn ogen spiegelt zich de kust
van Cadaqués, de ruwe, ziltige, dansen
vissen met de golven mee, als ik jaren later
haar ontwaar die mij in liefde verbrijzelt. 
Voorbij de koralen van haar schoot 
de zang van een goddelijk lied, zwevend.

 frb

Uit de bundel Transit. Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam  2012

Over Salvador Dalí: https://nl.wikipedia.org/wiki/Salvador_Dalí

16-09-2025

Aldus de schrijver

 

 

“Er zijn in de woestijn veel gebieden waar drinkbaar water op nog geen meter onder de oppervlakte ligt, aangegeven door de mesquite en de graspollen van Sporobolus airoides. Juist de nabijheid van onvermoede hulp vormt de tragiek van sterfgevallen in de woestijn. Volgens de verhalen zou het uiteindelijke bezwijken van het ongelukkige gezelschap dat Death Valley zijn grimmige naam gaf, zich hebben afgespeeld op een plek waar het door ondiepe bronnen gered had kunnen worden. Maar hoe moesten deze mensen dat weten? Met de juiste uitrusting is het mogelijk die afschuwelijke laagvlakte veilig te doorkruisen, en toch eist ze elk jaar haar tol aan doden, en toch vinden mensen er zongedroogde mummies, waar geen spoor of herinnering van rest. Dorst onderschatten, een bepaald baken in het land rechts of links laten liggen, een droge bron aantreffen waar naar stromend water is gezocht – in zulke gevallen baat niets meer.”

Uit: Mary Austin: Het land van weinig regen. Vertaald uit het Engels door Barbara de Lange. Uitgeverij Koppernik, Amsterdam 2022 

Mary Austinhttps://en.wikipedia.org/wiki/Mary_Hunter_Austin

Barbara de Langehttps://www.koppernik.nl/vertalers/barbara-de-lange/

13-09-2025

Michael Krüger, 'Gedachten in de open lucht'

 

 

Gedachten in de open lucht  5

Daarnet nog stonden we lachend
onder de kandelabers van de dennen
en bewonderden de zilveren rijp 
aan hun stammen, toen plotseling
de nevel opkwam. Steeds onvollediger
werd nu de hemel, de beelden
smolten voor onze ogen. Alles werd
van rook, ondoordringbaar en week.
Wij bleven stokstijf staan en 
wachtten op het oordeel.


Uit: Michael Krüger, Voor het onweer. Vertaald uit het Duits door Cees Nooteboom. Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam 2012

Michel Krügerhttps://de.wikipedia.org/wiki/Michael_Krüger_(Schriftsteller)

Cees Nooteboomhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Cees_Nooteboom

09-09-2025

Aldus de schrijver

 

 

“Elaine haatte hun dorp. Iedereen kende iedereen, iedereen wist alles van je; als je over straat liep, gingen mensen in auto’s langzamer rijden zodat ze konden zien wie je was en naar je zwaaien. Er waren geen fatsoenlijke winkels; in plaats van McDonald’s en Starbucks hadden ze Binchy Burgers en Mangan’s Café, waar de eigenaren achter de toonbank werkten en naar je ouders vroegen. Je kunt niet eens een worstenbroodje kopen zonder dat je iedereen je hele levensverhaal moet vertellen, klaagde ze.
Dat kleine zou nog niet zo erg zijn geweest, als de dorpelingen ietsjes wereldwijzer waren geweest. Maar het enige waar die in geïnteresseerd waren, afgezien van het boerenbedrijf en het welvaren van de microchipfabriek, waren Gaelic sporten. Football, hurling, camogie, de regionale kampioenschappen, de Cup, de teams onder 21 – dat was het enige waar iedereen het over had. Elaine haatte de Gaelic Athletic Association. Ze was slecht in sport, ondanks haar elegantie. Ze was tijdens de gymlessen altijd als laatste boven in het touw; tijdens teamsporten beperkte ze zich tot de zijlijn, waar ze chagrijnig keek, haar haar naar achteren zwiepte en met tegenzin vaagjes in de richting van het spel heen en weer bewoog, als een prachtig varenblad op de bodem van een lawaaierige, kreunende oceaan.”

Uit: Paul Murray, De bijensteek. Vertaald uit het Engels door Dirk-Jan Arensman. Meridiaan Uitgevers, Amsterdam 2024

Paul Murray: https://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Murray_(author)

Dirk-Jan Arensmanhttps://www.uitgeverijoevers.nl/vertalers/dirk-jan-arensman/

 

06-09-2025

Gedicht 'Jacques Brel op 8 april 1929'

 

 

Jacques Brel op 8 april 1929 
bij zijn geboorte Avenue du Diamant /
Diamantlaan 138, Schaerbeek / Schaarbeek

Even na de nachtelijke goederentrein
begint mijn reis bij u, naakt en nat zie ik  
de lichtpuntjes in uw ogen, mouky, 
uw schaterlach. U de eerste vrouw die mij
omhelst, en u, petit papa, die almaar niet
kan vergeten de tijd die u in Congo was.
Ik wil u beiden niet tot schande zijn, wel
de vette burgerkliek wier brij in crisisjaren 
op zilveren lepels glom. Schrijven wil ik,
voor volle zalen gietijzeren bloemen doen 
ontvlammen, mijzelf geselen met applaus.
Ongekooide vogel wil ik zijn, zeilen
onder alle zonnen door, dat eenzame uur 
met haar dat ik mijn laatste adem geef.

 frb

Uit: Transit. Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam 2012

Jacques Brelhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Jacques_Brel

02-09-2025

De eerste alinea

 

 

“Dit hier is een plaats waar mensen smelten als kaarsvet. Waar ze druipend wachten, ineenzakken op de eindeloze rij stoelen aan de terminals. Waar ze ogenblikkelijk stollen wanneer een intercomstem hun vluchtnummer afroept of de zoveelste vertraging aankondigt. Hier haperen de uren, geen mens weet hoelang.”

Uit: Tülin Erkan, Honingeter. Pelckmans Uitgevers, Antwerpen 2021

Tülin Erkanhttps://www.tulinerkan.com/bio

30-08-2025

K.P. Kafavis, 'Ode en elegie van de wegen'


Ode en elegie van de wegen

Het lopen van de eerste die voorbijgaat,
het levendige roepen van de eerste venter,
het openen van de eerste ramen, 
van de eerste deur–––dat is de ode
die de wegen laten horen in de morgen.

De stappen van de laatste die voorbijgaat,
het roepen van de laatste venter,
het sluiten van de deuren en de ramen–––
dat is de stem van de elegie
die de wegen laten horen in de avond.

1899 K.P. Kafavis

Vertaald uit het Grieks door G.H. Blanken en opgenomen in K.P. Kavafis, Verzamelde gedichten. Athenaeum–Polak & Van Gennep, Amsterdam 2004

K.P. Kavafishttps://en.wikipedia.org/wiki/Constantine_P._Cavafy

G.H. Blanken: https://dwc.knaw.nl/DL/levensberichten/PE00002664.pdf
 

26-08-2025

Aldus de schrijver

 

“We voelen ons beduusd als we een erotische droom hebben, we worden vochtig en buiten adem wakker, we dachten dat dit immense seksuele verlangen ver weg was. In feite sliepen we aan de rand van een oceaan toen onze voeten opeens werden gelikt door een golf, we begrijpen dat die oerdrang er altijd zijn zal, onbedwingbare vloed of smeulend vuur, we zullen er nog mee te maken krijgen. We zijn sprakeloos.”

Uit: Jane Sautière, Alles wat nog komen moest. Vertaald uit het Frans door Katelijne De Vuyst. Uitgeverij Vleugels, Bleiswijk 2023

Jane Sautière: https://fr.wikipedia.org/wiki/Jane_Sautière

Katelijne De Vuysthttps://nl.wikipedia.org/wiki/Katelijne_De_Vuyst

23-08-2025

Charles Bukowski, ‘En de maan en de sterren en de wereld’

 

 

En de maan en de sterren en de wereld

Lange avondwandelingen –
dat is goed voor de ziel:
naar buren gluren
zien hoe vermoeide huisvrouwen
hun bezopen echtgenoten
van het lijf proberen te houden.

Charles Bukowski

Vertaald uit het Engels door Gert Jan de Vries en opgenomen in Ilja Leonard Pfeijffer en Gert Jan de Vries, De canon van de Europese poëzie. Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam 2008

Charles Bukowskihttps://nl.wikipedia.org/wiki/Charles_Bukowski

Gert Jan de Vries: https://www.hebban.nl/auteur/gert-jan-de-vries#filter=language:nl

19-08-2025

Aldus de schrijver

 

 

“Augusto was niet groot van stuk en ook niet zwaargebouwd, maar hij was verrassend sterk en onvermoeibaar. Met vijf bijlslagen kon hij een spar omleggen die twee keer zo oud was als hij. Zijn dikke, zwarte snor onttrok een mond aan het zicht waarin vaak tabak werd gekauwd. Hij sprak zo weinig dat hij vaak hele dagen niets zei, en als zijn lippen bewogen, vielen de gesprekken van de anderen stil, niemand zei meer een woord. Zijn woorden waren definitief als grafstenen.
Hij was in armoede opgegroeid, Augusto, en het scheelde weinig of hij had pellagra gekregen. Hij had gezien hoe tientallen mannen en vrouwen, zijn vader en moeder incluis, het hoofd boven water hielden ondanks de honger en schaarste die de bergbewoners daar boven op gezette tijden hadden geteisterd.
Misschien kwam het daardoor dat Augusto De Boer zich verantwoordelijk voelde voor alles, en dat hij er elke dag opnieuw van doordrongen was dat het lot van zijn gezin, in voor- en tegenspoed, met het zijne verbonden was, zoals de takken van een eik met de stam.”

Uit: Matteo Righetto, Het laatste vaderland. Vertaald uit het Italiaans door Pietha de Voogd, Manon Smits en Pieter van der Drift. Uitgeverij Atlas Contact, Amsterdam 2021

Matteo Righettohttps://it.wikipedia.org/wiki/Matteo_Righetto

16-08-2025

Heinrich Heine, ' 's Werelds loop'

 

 

’s Werelds loop

Een die veel bezit zal snel
Tot nog groter welstand komen.
Wie maar weinig heeft, hem wordt
Ook dat weinige ontnomen.

Maar wanneer je niets bezit
Laat je dan maar liever kisten –
Recht om te bestaan, proleet,
Hebben slechts kapitalisten.

Heinrich Heine 

Vertaald uit het Duits door Marko Fondse en Peter Verstegen en opgenomen in Heinrich Heine, Denk ik aan Duitsland in de nacht. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam 1988

Heinrich Heine: https://nl.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Heine

Bovenstaand gedicht is vertaald door Peter Verstegenhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Peter_Verstegen

12-08-2025

Aldus de schrijver


 “In de auto bleef Darwin zwijgen. Omdat hij, dankzij de anonieme reageerbuisvader van mijn twee oudste kinderen, etnisch gezien half Japans is, vatten veel mensen zijn verfijnde trekken en tengere postuur op als tekenen van een zwak gestel. Maar dat slanke lijf is gebouwd op een frame van staal. Darwin is niet zwak. 
Ik liet hem tijdens de rit naar huis rustig sudderen. Vorige herfst hadden bijna alle bewoners van onze lommerrijke wijk in de voortuin een bordje geplant met ‘Idioten’ welkom hier! – hetzelfde bordje dat bedrijven in winkelcentra ook allemaal haastig op hun raam plakten. Maar openlijk gebruik van dergelijke vernederende termen, zelfs tussen aanhalingstekens, veranderde al snel van weinig verheffend via grof naar dodelijk, dus de nieuwste oogst aan voortuinbordjes was bezadigder: Wij steunen cognitieve neutraliteit. De auto voor ons had zo’n bumpersticker waar een wildgroei aan was ontstaan: Toeter als je betweters haat. Omdat er kennelijk een overvloed aan andere bestuurders was die betweters ook haatten, was het tochtje naar huis tamelijk luidruchtig.”

Uit: Lionel Shriver, Waanzin. Vertaald uit het Engels door Marian van der Ster en Karina van Santen. Uitgeverij Atlas Contact, Amsterdam 2024

Lionel Shriverhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Lionel_Shriver

Marian van der Sterhttps://nl.linkedin.com/in/marian-van-der-ster-b3447517 

Karina van Santen https://nl.linkedin.com/in/karina-van-santen-34502519

09-08-2025

Gedicht bij 'Chimpanzee' van kunstenaar Francis Bacon

 


Lachende chimpansee


Komt hij aangelopen, verdwijnt onhandig
tussen slierten, stengels, wortelresten –
dit is mij, kronkelend in een lach,

de rest is tooi. Zo diep ik op,
sla ik over, wil u niet onthouden
de plassen en het vocht

waarin ik slaap, na verloop van tijd
mij draai, of anders op mijn rug
mij krab, graai en speel,

al zie ik later pas de haren die
dooreen tevoorschijn, en nachtblauw
in vol ornaat de verzorger, beroerde

prater die ’s avonds afscheid neemt
en schampt de lege bakken water. Alleen 

zichzelf vult hij aan, de stilte laat hij staan.

 frb

Gedicht bij ‘Chimpanzee’ (olieverf op doek, 1955) van Francis Bacon. Opgenomen in de dichtbundel Bestendig verblijf, Meulenhoff 2009.

Francis Bacon: https://nl.wikipedia.org/wiki/Francis_Bacon_(schilder)

05-08-2025

Aldus de schrijver

 

 

“Een rijtje pijlvormige populieren wierp een getande schaduw over de oprit naar het huis, dat ver van de weg stond – hoog genoeg om over de bomen langs het meer over het water uit te kijken, dacht ze. Boven het huis lag een soort natuurlijk terras, een naad van kalksteen die de hogergelegen, met bomen omzoomde weiden scheidde van het open grasland dat aan de weg grensde. Mira zoomde in en bekeek de omheinde weiden een voor een. Ze waren allemaal leeg. Aan het diepe karrenspoor was te zien welke route de eigenaar gewoonlijk over het terrein volgde en aan de hoekige schaduwen op de grond zag ze dat een aantal hekken openstond. De makelaar had de naam van zijn cliënt niet vermeld, maar toen ze het adres in de zoekbalk invoerde, verscheen er meteen een krantenartikel.”


Uit: Eleanor Catton, Het Woud van Birnam. Uit het Engels vertaald door Gerda Baardman en Jan de Nijs. Ambo | Anthos uitgevers, Amsterdam 2023

Eleanor Cattonhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Eleanor_Catton

Gerda Baardmanhttps://deschrijverscentrale.nl/auteurs/1050767

Jan de Nijshttps://literairvertalen.org/vertalersbestand/jan_de_nijs